Ο ιστορικός έχει οξύτερη πολιτική κρίση από τους πολιτικούς

ΕΡΩΤΗΣΗ: Γράψατε ότι ο ιστορικός έχει οξύτερη πολιτική κρίση από τον πολιτικό. Τι σας κάνει να το πιστεύετε;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πρώτα μια διευκρίνιση, εκτός αν ο πολιτικός είναι ιστορικός μελετητής και στοχαστής· για παράδειγμα ο Ελευθέριος Βενιζέλος μελέτησε και μετέφρασε τον Θουκυδίδη. Μιλάμε λοιπόν για τον πολιτικό της σειράς· αυτός είναι ένας τακτικιστής που κάνει βραχυπρόθεσμους κομματικούς  σχεδιασμούς,  δεν ξέρει τι σημαίνει ενδελεχής μελέτη, κριτική αποτίμηση των παραμέτρων και ασφαλής πρόβλεψη. Ο πολιτικός της σειράς είναι κάποιος καταφερτζής που βρίσκεται στην εξουσία μέχρι να βρεθεί ο πονηρότερος.

Ο ιστορικός έχει ασκηθεί στο να «βλέπει» και να αναγνωρίζει τα αίτια που παράγουν  τα γεγονότα και να διερευνά τα σημάδια που αγνοήθηκαν  από τους πολιτικούς τη στιγμή που τα πράγματα ήταν εν τη γενέσει τους. Ο ιστορικός  βλέπει την ιστορία ως σύνολο αλληλοσυνδεόμενων γεγονότων, ως μια σειρά εξελισσόμενων καταστάσεων, ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης δύναμης και αδυναμίας, και αυτό προϋποθέτει ότι έχει αναπτύξει διορατικότητα και πολιτική κρίση. 

Διαλέγω ένα παράδειγμα από την ιστορία της Θεσσαλονίκης του 14^ο αιώνα: Ο Θωμάς Μάγιστρος, αυτοκρατορικός αξιωματούχος και διακεκριμένος λόγιος εκφωνεί το 1328 λόγο «Περί ομονοίας» (χειρόγραφο Εθνικής Βιβλιοθήκης Παρισίου που εξέδωσα και σχολίασα στην διπλωματική μου εργασία στην Σορβώννη 1978 ) για να προειδοποιήσει την πολιτικοοικονομική ιθύνουσα τάξη της Θεσσαλονίκης για τον επαπειλούμενο εμφύλιο. Εκείνοι τον αγνοούν.  Η κατάσταση χειροτερεύει μέχρι που την εξουσία καταλαμβάνουν βιαίως οι Ζηλωτές και εγκαθιστούν την «κομμούνα της Θεσσαλονίκης»  που ασκεί την εξουσία με ταξικό μίσος για δέκα σχεδόν χρόνια μέχρι να ανατραπεί άγρια από τις αυτοκρατορικές δυνάμεις. Ο λόγιος είχε προβλέψει, αλλά οι πολιτικοί ούτε μπορούσαν  να δουν τις εξελίξεις που έρχονταν, ούτε αντιλήφθηκαν τη δυναμική τους.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Γιατί σήμερα ποτέ δεν βλέπουμε ιστορικούς σε καίριες πολιτικές θέσεις;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Γιατί οι πολιτικοί ενοχλούνται από αυτούς που έχουν διαφορετική προοπτική των πραγμάτων.  Άλλωστε η λογική τους είναι λογική εγκληματία. Κάθε εγκληματίας πιστεύει ότι είναι πιο έξυπνος από αυτούς που βρίσκονται στις φυλακές και δεν θα τον πιάσουν. Έτσι και κάθε πολιτικός πιστεύει ότι αυτός θα είναι πιο έξυπνος απ’ αυτόν που καθόταν στην ίδια καρέκλα πριν απ’ αυτόν κι ότι θα ξεγελάει τους πάντες για πάντα. Οι εγκληματίες κι οι πολιτικοί, κι άλλοι βέβαια, δεν παραδειγματίζονται. Αν λειτουργούσε ο παραδειγματισμός σήμερα δεν θα υπήρχαν ούτε εγκληματίες, ούτε «πολιτικοί».

ΕΡΩΤΗΣΗ: Αφού, λοιπόν, γράφοντας δεν θα επηρεάσετε αυτούς που λαμβάνουν τις αποφάσεις, γιατί εξακολουθείτε να γράφετε;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Για τον απλούστατο λόγο ότι δεν λειτουργεί ο παραδειγματισμός.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Τι σας υπαγορεύει η ιστορική σας ενόραση για τα πολιτικά πράγματα σήμερα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Θα είμαστε τυχεροί αν δεν πάνε πάρα πολύ άσχημα. Γιατί οι πολιτικοί δεν έχουν στην πλειοψηφία τους παιδεία, που σημαίνει κατά την αρχαία ελληνική φιλοσοφία δεν έχουν ουσιαστική γνώση και ηθική. Αυτό τους κάνει κοντόφθαλμους μικρόμυαλους, μικρόψυχους, μικρόπνοους, ετεροπροσδιοριζόμενους, θερμοκέφαλους, αγενείς και αμετροεπείς, ανερμάτιστους, ανακόλουθους, ανεύθυνους, ματαιόδοξους, μισαλλόδοξους, δογματικούς, υστερόβουλους, ρεβανσιστές και καταστροφικούς.