Η αλληγορία του ακυβέρνητου σκάφους του Πλάτωνα
(Πολιτεία
487d- 491c)
Σωκράτης:
Φαντάσου τον λαό σαν ένα
καραβοκύρη σωματώδη και χειροδύναμο αλλά λίγο κουφό, λίγο μύωπα και αδαή που
πρέπει να δώσει το τιμόνι του καραβιού του σε κάποιους για να το κουμαντάρουν. Και
φαντάσου τους πολιτικούς σαν ένα τσούρμο ναύτες που δεν έχουν ιδέα από την ναυτική τέχνη κι
όμως συνωστίζονται γύρω του και σπρώχνονται και κάνουν τα πάντα για να τους
δώσει το τιμόνι, ποτίζοντάς τον με υπνωτικό και κρασί, μέχρι να τον δέσουν
χεροπόδαρα και να γίνουν αφεντικά στο καράβι. Τότε πια θα γλεντούν και θα πίνουν
και θα βγάλουν αρχηγό τους αυτόν που κατάφερε καλύτερα να ξεγελάσει τον καραβοκύρη.
Στο μεταξύ το καράβι θα πλέει ακυβέρνητο καρυδότσουφλο στη μέση του πελάγους, καθώς
αυτό το αληταριό δεν έχει ιδέα από τις εναλλαγές του χρόνου και των εποχών, τις κινήσεις των άστρων και τους ανέμους· και το χειρότερο είναι ότι η
αλαζονεία τους κάνει να μη βλέπουν την ασχετοσύνη τους και να μη
παραδέχονται ότι κάποιοι άλλοι μελέτησαν και ξέρουν την ναυτική τέχνη.
Αυτοί θα έπρεπε να είχαν αναλάβει το
καράβι από την αρχή, αλλά ο καραβοκύρης δεν τους αναζήτησε κι οι ίδιοι ποτέ δεν
θα καταδέχονταν να πάνε και να ζητήσουν να τους κάνει καπετάνιους. Έτσι είναι
και στην πολιτική. Ο λαός δεν αναζητά όσους αποδεδειγμένα έχουν την ικανότητα,
το ήθος και την γνώση να κυβερνήσουν, γιατί του φαίνονται θεωρητικοί κι
άχρηστοι. Οι ίδιοι από την άλλη δεν καταδέχονται να διεκδικήσουν την θέση που τους
αξίζει στα κοινά, μένουν ανενεργοί, μέχρι που στο τέλος καταντούν άχρηστοι.
Έτσι
η πολιτεία σαν το καράβι θα πηγαίνει ακυβέρνητη και δεν θα ορθοπλωρήσει αν δεν πάρουν
το τιμόνι οι άνθρωποι με γνώσεις, συνθετική σκέψη, πείρα ζωής, διοικητικές
ικανότητες, κουράγιο, μεγαλείο ψυχής και αδαμάντινο χαρακτήρα.
Σχόλιο : Εκείνο που θα πω στον Πλάτωνα όταν τον συναντήσω είναι ότι έπρεπε να δώσει μεγαλύτερη έμφαση στο σημείο που λέει ότι ο λίγο κουφός και λίγο στραβός, και πολύ αδαής και πολύ αφελής καραβοκύρης του μύθου είναι ο λαός. Μήπως και αποκτήσουν μερικοί αυτογνωσία.
