Οι σκέψεις του Θουκυδίδη και του Αριστοτέλη

για την Δημοκρατία και τον Λαό

 Γράφει και υπογράφει η Ζέττη Βαρδάκη, φιλόλογος

Δημοκρατία είναι το πολίτευμα που πρεσβεύει πολιτική ισότητα των κοινωνικών τάξεων, μηδενική καταπίεση και λήψη αποφάσεων κατά πλειοψηφίαν. Και επειδή ο δήμος, δηλαδή ο λαός, είναι η πλειοψηφία, κυβερνά ο δήμος και το πολίτευμα λέγεται δημοκρατία.

 Η Δημοκρατία είναι το καλύτερο πολίτευμα, διότι ενωμένες οι δυνατότητες, η αρετή και η εξυπνάδα των πολλών γίνονται πολλαπλάσιες από τις δυνατότητες των λίγων και αρίστων, ακόμη και αν είναι χαρισματικοί. 

Αλλά προϋπόθεση για να λειτουργεί η δημοκρατία είναι οι πολίτες να έχουν φρόνηση και αρετή ώστε αβίαστα και  ελεύθερα να βρίσκουν και να επιλέγουν πάντοτε το δέον. Και ως δέον να θεωρούν αυτό που υπηρετεί τον ατομικό και κοινό στόχο για ανάπτυξη, ασφάλεια, αυτάρκεια και ευημερία. Αυτό σημαίνει ότι θα παίρνουν αποφάσεις σύμφωνες με τους Νόμους και θα εκλέγουν τους καλύτερους, ανεξάρτητα σε ποια κοινωνική τάξη ανήκουν, και ως καλύτερους θα θεωρούν αυτούς που αποδεδειγμένα έχουν ξεχωρίσει σε γνώσεις, ανδρεία, ηθική και ικανότητες, τους αρίστους δηλαδή, χωρίς προκαταλήψεις και ταξική μειονεξία.

Άρα η σωστή λειτουργία της Δημοκρατίας είναι θέμα ωριμότητας του λαού και η ωριμότητα του λαού είναι θέμα βασικής παιδείας.

Όταν όμως η βασική παιδεία βρίσκεται σε σύγχυση ως προς τους στόχους και το περιεχόμενο, στην πρώτη μεγάλη δυσκολία ο λαός γίνεται μάζα χωρίς ηθική, ενδίδει σε κόλακες και ψεύτες δημαγωγούς και τους αναθέτει για τα ανώτατα αξιώματα, ψηφίζει ταξικά και έξω από τον ορθό λόγο, περιφρονεί τους Νόμους, καταλύει τις εξουσίες, λειτουργεί σαν δικαστής και σαν δήμιος κάθε πολιτικού αντιπάλου και κυβερνά με δημο/ψηφίσματα σαν αδυσώπητος, ανήθικος και καταπιεστικός τύραννος. Έτσι εξετράπη η Αθηναϊκή Δημοκρατία, έτσι καταστράφηκε η Αθήνα.

Θουκυδίδου Ιστοριών Β΄37

Αριστοτέλους Πολ 1291b30–1292a38

                Πολ. 1337a33–1338b8