ΖΕΤΤΗ ΒΑΡΔΑΚΗ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΙΦΥΛΑΞΗ ΠΑΝΤΟΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ

Αλλά τον Μάιο του 1932 τα απόνερα του Διεθνούς Κραχ είχαν ήδη συμπαρασύρει την ελληνική οικονομία.  Σ’ ένα κλίμα αντιβενιζελικοί και βενιζελικοί εναντίον Βενιζέλου, ο Βενιζέλος έπεσε. Mετά την παραίτηση  Βενιζέλου σχηματίστηκε Κυβέρνηση μειοψηφίας  Παπαναστασίου με την στήριξη των Φιλελευθέρων, πλην Βενιζέλου που έδωσε ψήφο ανοχής. Ο Παπαναστασίου θεωρώντας την στήριξη μη επαρκή υπέβαλλε την παραίτησή του έξι μέρες αφ’ ότου είχε αναλάβει. Και καθώς κανείς δεν αναλάμβανε, τον Ιούνιο ο Βενιζέλος δέχθηκε να αναλάβει ο ίδιος πάλι  την εντολή σχηματισμού Κυβερνήσεως που θα πήγαινε την χώρα σε εκλογές.

                     Το κλίμα πριν τις εκλογές ήταν ηλεκτρισμένο. Ο Βενιζέλος κατήγγειλε σχέδια για ανατροπή της Αβασίλευτης και  Βενιζελικοί αξιωματικοί προχωρούσαν σε ανασύσταση  του Στρατιωτικού Συνδέσμου[1] για να την προστατέψουν. Το αποτέλεσμα έδειχνε αμφίρροπο.

 

                    Οι εκλογές έγιναν στις 25 Σεπτεμβρίου 1932  με απλή αναλογική. Πήραν: Λαϊκό Κόμμα, Παναγής Τσαλδάρης 33,80%, 95 έδρες. Φιλελεύθεροι, Ε. Βενιζέλος 33,42%, 98 έδρες. Προοδευτικό Κόμμα, Γ. Καφαντάρης 8,35%, 15 έδρες. Αγροτικό κόμμα Ελλάδος, Κων/νος Ζαβιτσιάνος - Αλέξ. Μυλωνάς 6,17%, 11 έδρες. Αγροτικό - Εργατικό, Αλέξ.  Παπαναστασίου 5,89%, 8 έδρες. Ενιαίο Μέτωπο Εργατών και Αγροτών [ΚΚΕ], Γ.Γ. ο εντεταλμένος από την Μόσχα ο Ν. Ζαχαριάδης, 4,97%, 10 έδρες. Εθνικό Ριζοσπαστικό, Γ. Κονδύλης 4,7%, 6 έδρες. Κόμμα Ελευθεροφρόνων, Ιω. Μεταξάς. 1.59%, 3 έδρες. Συντηρητικό,  Ανδέας Μιχαλακόπουλος,  0.9%, 2 έδρες.

                    Ο Βενιζελισμός είχε παρακμάσει αλλά αντιστεκόταν. Ο Αλέξανδρος Οθωναίος εκ μέρους του Συνδέσμου δήλωσε ότι δεν θα επέτρεπαν στο Λαϊκό Κόμμα να αναλάβει την εξουσία αν η ηγεσία του δεν αναγνώριζε ανεπιφύλακτα την Αβασίλευτη ∆ημοκρατία ως το οριστικό πολίτευμα της χώρας. Ο Τσαλδάρης προέβη στην απαιτούμενη δήλωση στις 30 Οκτωβρίου 1932 κι έτσι πήρε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, ενώ ο Οθωναίος μετά την εξέλιξη αυτή ανακοίνωσε την οριστική διάλυση του Στρατιωτικού Συνδέσμου.

                     Έτσι κι αλλιώς ο Τσαλδάρης έβλεπε ότι ο κατακερματισμός των αντιβενιζελικών δυνάμεων, ως συνεπακόλουθο της απλής αναλογικής, καθιστούσε τον σχηματισμό βιώσιμης κυβερνήσεως πολύ δύσκολο. Τελικά στις 4 Νοεμβρίου μπόρεσε να σχηματιστεί μια αδύναμη κυβέρνηση συνεργασίας Τσαλδάρη - Κονδύλη - Χατζηκυριάκου -  Μεταξά με την ψήφο ανοχής του Βενιζέλου. Η κυβέρνηση αυτή άντεξε μέχρι τις 12 Ιανουαρίου 1933, οπότε ο Τσαλδάρης ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης, έχασε και παραιτήθηκε.

                     Την επόμενη, κατά το Σύνταγμα, ο Πρόεδρος Ζαῒμης έδωσε εντολή σχηματισμού πάλι στον Βενιζέλο που σχημάτισε «πανβενζελική» Κυβέρνηση με Καφαντάρη, Παπαναστασίου, Μιχαλακόπουλο, Παπανδρέου και Μυλωνά και ανέλαβε να οδηγήσει την χώρα σε εκλογές στις 5 Μαρτίου.

 

      Οι εκλογές της 5^ης  Μαρτίου 1933 έγιναν με πλειοψηφικό και πήραν: «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις» 136 έδρες. (Αναλυτικά:  Τσαλδάρης με 38,7%, 118 έδρες. Κονδύλης 11 έδρες, Μεταξάς 6 έδρες, Αγροτικοί (συμπράξαντες) 2 έδρες.)  «Εθνικός Συνασπισμός» 110 έδρες. (Αναλυτικά: Βενιζέλος 33,29 % ,  80 έδρες (ήταν οι εκλογές που οι πρόσφυγες εγκατέλειψαν τον Βενιζέλο). Παπαναστασίου 13 έδρες, Καφαντάρης 10 έδρες, Μυλωνάς 5 έδρες,  Μιχαλακόπουλος 2 έδρες. Το Αγροτικό κόμμα Ελλάδος, Ιω. Σοφιανόπουλος πήρε 2.01%,  2 έδρες και μετεκλογικά στήριξε τον Βενιζέλικό συνασπισμό. Το Ενιαίο Μέτωπο Αγροτών και Εργατών [ΚΚΕ], 4,04%, καμία έδρα λόγω πλειοψηφικού.

     

      Την νύχτα των εκλογών ο στρατηγός Ν. Πλαστήρας, Υπουργός Στρατιωτικών, βλέποντας ότι έχαναν οι φιλελεύθεροι και ενώ οι φιλοβασιλικοί είχαν βγει στους δρόμους της Αθήνας και του Πειραιά και πανηγύριζαν, άναψε το πράσινο φως για το κίνημα που ετοίμαζε και  είχε ενημερώσει τον Βενιζέλο. Όταν όμως ο Οθωναίος πληροφόρησε τον Βενιζέλο ότι θα έδινε εντολή στους διοικητές των μονάδων να το καταστείλουν ο κρητικός δεν τον απέτρεψε.  Αυτό το έμαθε ο Πλαστήρας που απογοητευμένος έφυγε το ίδιο βράδυ από την χώρα. Ανέλαβε προσωρινά στρατιωτική Κυβέρνηση υπό τον στρατηγό Αλέξανδρο Οθωναίο που τέσσερις μέρες μετά παρέδωσε στους πολιτικούς.

 

        Αλλά ούτε ομαλοποίηση ούτε κανονικότητα επήλθε. Στις 11 Μαῒου, ο Μεταξάς μαζί με τους έξι δικούς του βουλευτές και περίπου είκοσι εθνικόφρονες του Τσαλδάρη κατέθεσε πρόταση παραπομπής του Βενιζέλου για το πραξικόπημα του Πλαστήρα. Τέσσερις μέρες μετά ο Βενιζέλος ανέβηκε στο βήμα της Βουλής για τελευταία φορά και  επειδή μιλώντας για τον Πλαστήρα τον απεκάλεσε «έντιμο» και «στρατηγό» κάποιοι βουλευτές τού όρμησαν και μετά η συμπλοκή γενικεύτηκε.

                       Οι παραπομπές εκκρεμούσαν όταν στις 6 Ιουνίου 1933 έγινε δολοφονική επίθεση εναντίον του Βενιζέλου. Από τις ανακρίσεις προέκυψε ότι την απόπειρα είχε οργανώσει ο Διοικητής Γενικής Ασφάλειας Ι. Πολυχρονόπουλος και είχαν ανάμειξη και άλλα «κρατικά όργανα». Δηλαδή ποιοι;

                      Τελικώς τον Νοέμβριο 1934, ο Τσαλδάρης, φοβούμενος τα χειρότερα ανακοίνωσε αμνηστία προς όλους τους εμπλεκόμενους στο κίνημα του Πλαστήρα. Αλλά στο νομοσχέδιο περί αμνηστείας  όταν το έφερε στην Βουλή ο Υπουργός του των Στρατιωτικών Γ. Κονδύλης στις αρχές του 1934, εξαιρούνταν της αμνηστείας οι μετασχόντες στο κίνημα αξιωματικοί. Οι βενιζελικοί βουλευτές δεν αντέδρασαν. Κανείς πλην Βενιζέλου. Όπως δεν αντέδρασαν και όταν ο Κονδύλης πέρασε από την βουλή τον νόμο «περί αποστρατεύσεως» που φωτογράφιζε τους Βενιζελικούς αξιωματικούς. Κανείς δημοκρατικός βουλευτής δεν αντέδρασε πλην Βενιζέλου.

                      Γιατί εκείνους τους ενδιέφερε μόνο πώς να  μπλοκάρουν το νομοσχέδιο με το οποίο ο Τσαλδάρης θα άλλαζε τα όρια των εκλογικών περιφερειών! Και μόνο γι’ αυτό το νομοσχέδιο θα χρησιμοποιούσαν το χαρτί της Γερουσίας[2] για

---

                        [1] Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος ήταν παραστρατιωτική οργάνωση που ιδρύθηκε το καλοκαίρι του 1923 από τον στρατηγό Αλέξανδρο Οθωναίο στη Θεσσαλονίκη και γρήγορα είχε διεισδύσει σε όλες τις μεγάλες μονάδες της χώρας, με στόχο την κατάργηση της Βασιλείας στην Ελλάδα.

 

                   [2] Η Γερουσία ήταν ένα δεύτερο νομοθετικό σώμα ισότιμο με την Βουλή, μια ασφαλιστική δικλείδα που είχε βάλει ο Παπαναστασίου στο Σύνταγμα που έφτιαξε για να μη μπορεί μια φιλοβασιλική πλειοψηφία στην βουλή να επαναφέρει την Βασιλεία. Την αποτελούσαν 120 μέλη με τριετή κυλιόμενη θητεία που στην πλειοψηφία εκλέγονταν απ’ ευθείας από τον λαό και κατά ένα ποσοστό από επιμελητήρια και σωματεία. Η Γερουσία είχε εννεαετή θητεία και αρμοδιότητα να εκλέγει μαζί με την Βουλή Πρόεδρο της Δημοκρατίας και να συναποφασίζει την διάλυση της Βουλής. Καταργήθηκε το 1935 όταν ο Κονδύλης επανέφερε το Σύνταγμα του 1911.

 

             © Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος 

1923 -2023

           Την 1η Μαρτίου 1935, ο Βενιζέλος έκανε κίνημα. Για λίγο φάνηκε ότι θα χωριστεί πάλι η Ελλάδα στα δύο. Τα πράγματα όμως δεν έφθασαν εκεί, γιατί οι στρατιωτικοί που ηγούντο του κινήματος δεν ήθελαν και δεν είχαν εντολή από τον Βενιζέλο να φθάσουν τα πράγματα εκεί. Οι Κονδύλης και Μεταξάς πήραν τα εύσημα για την καταστολή  και ο όχλος έστηνε κρεμάλες για τον Βενιζέλο και οι παπάδες του έριχναν αναθέματα.

      Γιατί έκανε κίνημα ο Βενιζέλος το ‘35; Ούτε γιατί ήταν πολιτικός τζογαδόρος και εκρηκτική προσωπικότητα, όπως λένε οι εχθροί του (έχει ακόμα σήμερα εχθρούς), ούτε γιατί ήταν ταραγμένος από την δολοφονική επίθεση εναντίον του, που λένε όσοι δεν έχουν ιδέα περί Βενιζέλου. Ο Βενιζέλος έκανε το κίνημα γιατί  έβλεπε ότι γίνονταν κινήσεις για να επαναφέρουν τον βασιλιά και ήθελε να προστατεύσει την  Αβασίλευτη. 

         Μετά την καταστολή του κινήματος του Βενιζέλου  ο Τσαλδάρης κάλεσε τους Αντι-βενιζελικούς και τον Μεταξά -  τον ίδιο εκείνον Μεταξά που είχε αποπέμψει από την Κυβέρνησή του ένα χρόνο πριν όταν χαρακτήρισε τον Κοινοβου-λευτισμό «εκπεσόντα» - και όλοι μαζί έστησαν ένα αντιβενιζελικό, διωκτικό, εκδικητικό, φανατικό καθεστώς. Επέβαλαν Στρατιωτικό Νόμο και κυβερνούσαν με Αναγκαστικούς Νόμους. Περιόρισαν τις ελευθερίες των πολιτών. Έστησαν στρατοδικεία με εντολή να απαγγελθούν θανατικές καταδίκες -  και κατά του Βενιζέλου - Εκτέλεσαν σαν προδότες όσους δεν είχαν προλάβει να φύγουν, ανάμεσά τους και τρεις ήρωες του Μικρασιατικού (ήταν κατήγοροι  το ΄22 στην δίκη των «Έξι»). Και όταν είχαν τελειώσει το ξεκαθάρισμα των λογαριασμών, ήραν τον Στρατιωτικό Νόμο και προκήρυξαν εκλογές.

 

      Οι εκλογές έγιναν στις 9 Ιουνίου 1935 με το πλειοψηφικό. Για όλους όμως τους παραπάνω λόγους δεν έλαβαν μέρος οι Φιλελεύθεροι και τα συγγενή κόμματα του Γ. Καφαντάρη, Αλ. Παπαναστασίου, Ανδρέα Μιχαλακόπουλου, Αλεξ. Μυλωνά και Ιω. Σοφιανόπουλου. Από τους συμμετασχόντες πήραν : Π. Τσαλδάρης και Γ. Κονδύλης συνεργαζόμενοι 65%, 288 έδρες [Τσαλδάρης 255, Κονδύλης 32]. Ένωσις Βασιλοφρόνων 14%, 7 έδρες [Μεταξάς 5, Ανεξάρτητοι Πολιτευτές 2]. Κομμουνισταί και Συμπράττοντες 9.59%, (λόγω πλειοψηφικού δεν έβγαλαν βουλευτές). Ανεξάρτητοι 6.89%, 6 έδρες.

         Ήταν μια βουλή από εθνικόφρονες και βασιλικούς που ανταγωνίζονταν μεταξύ τους ποιος θα πρωτοφέρει τον βασιλιά. Πρώτοι στον αγώνα δύο παλιοί προδότες του χώρου του ο καθένας:  Ο Ι. Μεταξάς που το 1924 είχε αποκηρύξει τον βασιλιά για να πάρει  χάρη από τον Παπαναστασίου και να γυρίσει στην Ελλάδα. Και  ο Γ. Κονδύλης που το 1924 παρίστανε τον «Ηρακλή της Δημοκρατίας». Απέναντι και στους δύο ο πρωθυπουργός Π. Τσαλδάρης υποστήριζε ότι έπρεπε πρώτα να γίνει δημοψήφισμα για να αποφανθεί ο λαός και μετά η Κυβέρνηση να προβεί στην αντίστοιχη νομοθετική πράξη. Ο Κονδύλης τον αψήφησε και κινήθηκε αντιθεσμικά. Ήρθε σε επικοινωνία με τον Γεώργιο και εν συνεννοήσει με τους αρχηγούς των σωμάτων - Αλ. Παπάγο, Δ. Οικονόμου και Γ. Ρέππα - έριξε τον Τσαλδάρη και ανέλαβε ο ίδιος πρωθυπουργός.

        Όσα έγιναν μετά θύμιζαν 1924 από την ανάποδη. Ο Κονδύλης έφερε στην βουλή τον Νόμο για την επαναφορά της Βασιλείας (απόντων 165 βουλευτών) και στις 3 Νοεμβρίου 1935 έκανε δημοψήφισμα. Ο αναίσχυντος όμως δεν κράτησε ούτε τα προσχήματα, το 98% υπέρ εξέθετε τον ίδιο τον βασιλιά.

          Υπ’ αυτές τις συνθήκες το 1935 γύρισε στην Ελλάδα ο Γεώργιος Β΄ που εις ένδειξη συμφιλιώσεως έδωσε αμνηστία σε πολιτικούς και στρατιωτικούς του Κινήματος της 1^ης Μαρτίου 1935 - παρά την αντίθετη γνώμη του Κονδύλη (ειδικά για τους στρατιωτικούς).Ο Κονδύλης παραιτήθηκε και με εντολή του Γεώργιου ανέλαβε υπηρεσιακός πρωθυπουργός ο μετριοπαθής πολιτικός Κων/νος Δεμερτζής για να οδηγήσει την χώρα σε εκλογές για Αναθεωρητική Βουλή γιατί με την κατάργηση της Αβασίλευτης είχε καταργηθεί και το Σύνταγμα του 1927.

                Ο Βενιζέλος αυτεξόριστος στο Παρίσι πέθανε στις 18 Μαρτίου 1936. Η Γαλλική Κυβέρνηση του απέδωσε τιμές όσες ποτέ άλλοτε σε ξένο πολιτικό, αλλά στην Αθήνα τον φοβούνταν ακόμα και πεθαμένο. Έτσι η σορός του παρελήφθη από το γαλλικό πολεμικό στο Μπρίντιζι και ταξίδεψε με το αντιτορπιλικό «Κουντουριώτης» κατευθείαν προς Χανιά. Ο Βενιζέλος ανήκε πια στην Ιστορία.

---

   [1] Βλ. Κων. Δ. Πολυχρονιάδου «Αἱ γνῶμαι τοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου περί μεταρρυθμίσεων»,   σελ. 108

  

          © Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος 

1923 -2023

          ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΣ

                Στις 20 Οκτωβρίου 1923, δεκατρείς μήνες μετά την καταστροφή του Μικρασιατικού Ελληνισμού και την απώλεια της Ανατολικής Θράκης, έντεκα μήνες μετά την καταδίκη σε θάνατο και την  εκτέλεση των «Έξι» συνυπεύθυνων ως υπεύθυνων για την εθνική τραγωδία, η επαναστατική κυβέρνηση Γονατά -  Πλαστήρα προκήρυξε εκλογές για τις 16 Δεκεμβρίου, με εκλογικό σύστημα  έναν συνδυασμό στενής εκλογικής περιφέρειας (Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησος, Κυκλάδες) και ευρείας (Νέες Χώρες). 

              Δύο μέρες μετά, στις 22 Οκτωβρίου, εκδηλώθηκε αντιβενιζελικό στρατιωτικό κίνημα των υποστρατήγων Γ. Λεονορδόπουλου και Παν. Γαργαλίδη σε συνεργασία με τον φιλοβασιλικό συνταγματάρχη Γ. Ζήρα και φιλοβασιλικούς στρατιωτικούς κύκλους της επιρροής του Ι. Μεταξά. Το κίνημα κατεστάλη λόγω της γρήγορης αντίδρασης του Ν. Πλαστήρα και έγιναν εκτεταμένες συλλήψεις. Από τους αρχηγούς ο Ζήρας κατέφυγε στην Γιουγκοσλαβία και ο Μεταξάς ζήτησε πολιτικό άσυλο στην Ιταλία. Οι Λεοναρδόπουλος και Γαργαλίδης δικάστηκαν από στρατοδικείο και καταδικάστηκαν σε θάνατο. (Ένα χρόνο μετά όλοι είχαν πάρει χάρη και στην Ελλάδα δεν υπήρχε βασιλιάς. Τότε όμως το 1923, μετά την καταστολή του κινήματος - θεωρώντας βέβαιη η Επαναστατική Κυβέρνηση την εμπλοκή του Γεώργιου Β΄ σ’ αυτό -  ο Στυλιανός Γονατάς δήλωσε στο διάγγελμα του ότι αποτελεί επιτακτική πλέον ευθύνη τους να ανακινήσουν το πολιτειακό. Πρώτη τους κίνηση ήταν να αποστρατεύσουν πάνω από 1.200 αντιβενιζελικούς αξιωματικούς (αίτημα των βενιζελικών αξιωματικών που εκκρεμούσε από το 1922) 

             Η ανακίνηση του πολιτειακού εν μέσω της προεκλογικής περιόδου αναζωπύρωσε τις διαφωνίες μεταξύ των Βενιζελικών για το αν θα προχωρούσαν σε κατάργηση της Βασιλείας άμεσα δια νόμου ή μετά τις εκλογές με δημοψήφισμα. Ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, της αριστερής πτέρυγας των βενιζελικών, ταγμένος υπέρ της κατάργησης της βασιλείας άμεσα και δια νόμου, ίδρυσε την «Δημοκρατική Ένωση» και πήρε μαζί του τους «Στρατιωτικούς» της βενιζελικής παράταξης - ενδεικτικά αναφέρω τους Στρατηγούς  Θ. Πάγκαλο, Γ. Κονδύλη και τον Στόλαρχο Αλ. Χατζηκυριάκο -  Από την άλλη οι  Φιλελεύθεροι ( εκτός από  επτά στελέχη που ανεξαρτητοποιήθηκαν και δήλωσαν μετεκλογική συνεργασία με την Δημοκρατική Ένωση) έμειναν στην γραμμή Βενιζέλου, δηλαδή πρώτα εκλογές μετά  Δημοψήφισμα. Ο λαός μίλησε στις 2 Δεκεμβρίου στο μεγάλο συλλαλητήριο στους Στύλους του Ολυμπίου Διός, όπου καλούσε τον Βενιζέλο να γυρίσει από το Παρίσι.  

               Στο άλλο στρατόπεδο, των Αντιβενιζελικών, η ανακίνηση του πολιτειακού εν μέσω εκλογών τούς οδήγησε να δηλώσουν ότι θα απόσχουν από τις εκλογές. Πρώτη  η «Ηνωμένη Αντιπολίτευση» ( «Λαϊκό» και «Κόμμα Στρατού»), έπειτα  το «Κόμμα Ελευθεροφρόνων» του Ι. Μεταξά, μετά το «Συντηρητικό» του Γ. Ράλλη, μετά και τα μικρότερα. Και λίγες μέρες μετά, στις 9 Δεκεμβρίου,  οργάνωσαν συλλαλητήριο στους Στύλους του Ολυμπίου Διός. Στην Αστυνομία υπήρχαν πληροφορίες  ότι οι οπαδοί του Μεταξά θα δημιουργούσαν επεισόδια και δεν αιφνιδιάστηκαν όταν ομάδες διαδηλωτών που κατευθύνονταν προς το Σύνταγμα τούς επετέθησαν με πυροβολισμούς, ενώ είχαν ήδη αρχίσει συγκρούσεις και στο Ζάππειο. Ταυτόχρονα  ομάδες των Δημοκρατικών κινούντο προς τα σημεία των συγκρούσεων. Ο απολογισμός ήταν οκτώ νεκροί και 16 σοβαρά τραυματισμένοι.  

               Σ΄αυτό το κλίμα έγιναν οι εκλογές στις 16 Δεκεμβρίου 1923. Ήταν οι τελευταίες που έγιναν σφαιρίδια - εκτός από Αθήνα, Πειραιά και  Θράκη, όπου για πρώτη φορά χρησιμοποιήθηκαν χάρτινα ψηφοδέλτια - Έβγαλαν[1]: Φιλελεύθεροι, Ε. Βενιζέλος, 250 έδρες. Δημοκρατική ‘Ενωσις, Αλέξανδρος Παπαναστασίου, 120 έδρες. Ανεξάρτητοι Βενιζελικοί, 7 έδρες. Αγροτικό κόμμα, Σπύρος Χασιώτης, 3 έδρες [Το πρώτο Αγροτικό πολιτικό κόμμα ]. Η αποχή μετρήθηκε στο 30%.  Το Σ.Ε.Κ.Κ.Ε. - Σοσιαλιστικό Εργατικό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας - πήρε 18.000 ψήφους και δεν έβγαλε βουλευτή. [Το Σ.Ε.Κ.Κ.Ε με έμβλημα/σύνθημα "Σφυρί-Δρεπάνι" ήταν μετεξέλιξη των σοσιαλιστικών σχημάτων που υπήρχαν στην Ελλάδα από το 1885. Η προσθήκη του προσδιορισμού «Κομμουνιστικό» στον τίτλο του  στις εκλογές του 1923 συνιστούσε δήλωση της ηγεσίας  για την ιδεολογική και πολιτική τους ταύτιση με τους Μπολσεβίκους της ΕΣΣΔ.

              Τρεις μέρες μετά τις εκλογές, στις 19 Δεκεμβρίου 1923 ο Γεώργιος Β΄ με υπόδειξη Γονατά έφυγε από την Ελλάδα και ανέλαβε αντιβασιλεύς ο Π. Κουντουριώτης Στις 4 Ιανουαρίου 1924 ο Βενιζέλος γύρισε με την πρόθεση να γίνει ρυθμιστής των εξελίξεων αλλά όχι Πρωθυπουργός. Παρά ταύτα στις 11 Ιανουαρίου ανέλαβε προσωρινός Πρωθυπουργός και σχημάτισε Κυβέρνηση σκοπεύοντας να πετύχει να συμφωνήσουν για να λυθεί το πολιτειακό με δημοψήφισμα, ώστε να μη μπορεί να τεθεί στο μέλλον θέμα νομιμότητας του πολιτεύματος. Πίστευε ότι θα μπορούσε να ελέγξει τους Στρατιωτικούς και να πείσει τον Παπαναστασίου αλλά βρήκε τοίχο. Κι επειδή δεν του ταίριαζε ιδιοσυγκρασιακά να είναι ο μετριοπαθής παίχτης στο τραπέζι και να χάνει,  αρχές Φεβρουαρίου παραιτήθηκε κι έφυγε για το Παρίσι αφήνοντας πρωθυπουργό τον Γ. Καφαντάρη που τον έρριξαν οι Στρατιωτικοί. 

               Οι Φιλελεύθεροι μετά και τον θάνατο του στρατηγού Π. Δαγκλή, που κρατούσε το κώμα ενωμένο, διασπάστηκαν σε ομάδες Καφαντάρη, Μιχαλακόπουλου και Σοφούλη.  Η διάσπαση φάνηκε στις 12 Μαρτίου 1924 όταν 259  βουλευτές (πολλοί Φιλελεύθεροι) ψήφισαν Πρωθυπουργό τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου. Και στις 15 Μαρτίου 1924 όταν 283  ψήφισαν τον Νόμο για την Κατάργηση της Βασιλείας. Καταργώντας οι 283 την Βασιλεία με νόμο κι όχι με δημοψήφισμα, κάνοντας δηλαδή αυτό ακριβώς που ο Βενιζέλος είχε προειδοποιήσει να μη κάνουν, υπονόμευσαν την «Αβασίλευτη». Το ότι ο Παπαναστασίου έκανε επικυρωτικό δημοψήφισμα στις 13 Απριλίου 1924 και πήρε 69.95% υπέρ της Αβασίλευτης είχε μικρή νομιμοποιητική σημασία και ήταν δείγμα αδυναμίας΄Όπως ήταν δείγμα αδυναμίας ότι έκανε αθρόες προαγωγές για να εξαγοράσει στρατιωτικούς,  έδωσε αμνηστία στους κινηματίες του ’23 και θέσπισε τον «Κατοχυρωματικό» Νόμο με τον οποίο τα Στρατοδικεία καταδίκαζαν πολίτες για πολιτικο/ιδεολογικούς λόγους. 

              Τον Ιούνιο 1924 οι «Στρατιωτικοί έρριξαν τον Παπαναστασίου. Ήταν μόλις είχε ολοκληρώσει την σύνταξη του Νέου Συντάγματος και λίγο πριν το περάσει από την Βουλή.

     Τον Ιούνιο 1924 οι «Στρατιωτικοί έρριξαν τον Παπαναστασίου. Ήταν μόλις είχε ολοκληρώσει την σύνταξη του Νέου Συντάγματος και λίγο πριν το περάσει από την Βουλή. Μετά τον Παπαναστασίου ανέλαβαν προσωρινοί πρωθυπουργοί  οι Γεώργιος Κονδύλης και Θεμιστοκλής Σοφούλης μέχρι τον Σεπτέμβριο ’24 που ανέλαβε ο Ανδρέας Μιχαλακόπουλος τον οποίο ανέτρεψε το πραξικόπημα του Θεόδωρου Πάγκαλου τον Ιούνιο 1925  Ο Πάγκαλος, με δύναμη κρούσης τα παραστρατιωτικά «Δημοκρατικά Τάγματα» των αξιωματικών Β. Ντερτιλή και Ν. Ζέρβα, «ανέλαβε» πρωθυπουργός και  πήρε ψήφο εμπιστοσύνης την 1^η Ιουλίου. Δεν ήταν ούτε γελοίος, ούτε  γραφικός  όπως τον έχουν παρουσιάσει στις σάτιρες.  Ήταν δικτάτορας. Εξ αρχής έστειλε εξορία τους πολιτικούς που δεν τον ψήφισαν για πρωθυπουργό και τους εκδότες που δεν τον στήριξαν. Πήρε το «Σύνταγμα της Αβασίλευτης» του Παπαναστασίου, έκανε ό,τι αλλαγή τον βόλευε και το δημοσίευσε χωρίς να το περάσει από την Βουλή την οποία λίγες μέρες αργότερα την  διέλυσε. Κι επειδή το «πρωθυπουργός» δεν του έφτανε και το «δικτάτορας» τον ενοχλούσε έκανε δημοψήφισμα και «εκλέχτηκε» Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Πέρα από την νοθεία, η αλήθεια είναι ότι ο Πάγκαλος, ο επικίνδυνα αλλοπρόσαλλος, ο εθνικιστής, ο άσχετος από πολιτική και οικονομία, άρεσε και τον ψήφισαν. Και περισσότερο άρεσε στους βασιλόφρονες. 

---

[1] Δεν μπορούν να υπολογιστούν τα ποσοστά κάθε παράταξης επειδή σε πολλές  περιοχές Βενιζελικοί διαφορετικών παρατάξεων κατέβηκαν με κοινό ψηφοδέλτιο.

 

---

        

                                                     

 

Paulo Coelho, Ο Αλχημιστής

 

        Σε κάποιο περιθώριο -  όπως συνηθίζω να κάνω  -  έγραψα:   

     

      «Να θυμάμαι  να ακούω την γλώσσα της διαίσθησής μου - την κοινή γλώσσα των ανθρώπων - όταν αυτή μου ψιθυρίζει τι φοβούνται οι άνθρωποι, τι θέλουν, τι σκέφτονται, τι δεν λένε όταν σιωπούν.

       Να θυμάμαι ότι  η ψυχή μου μοιράζεται την Ψυχή του Κόσμου με όλους και με όλα πάνω στην Γη και στα έγκατα της γης. Και γι’ αυτό πρέπει ν’ ακούω την ψυχή μου. Και να την ακολουθώ όταν μου δείχνει τον δρόμο προς το πεπρωμένο μου. Η ψυχή μου είναι μέρος της Ψυχής του Κόσμου και όλο το σύμπαν θα συνωμοτήσει για να βρω εγώ το πεπρωμένο μου, γιατί όταν έστω κι ένας βρίσκει και εκπληρώνει το πεπρωμένο του, για όλους γύρω του όλα ξεδιπλώνονται και γίνονται καλύτερα

     Να θυμάμαι ότι αν ψάχνω το πεπρωμένο μου ο Μεγάλος Αλχημιστής θα με φέρει να αντιμετωπίσω την σκληρή έρημο, τον υπεροπτικό άνεμο, τον ανελέητο ήλιο, τον ίδιο μου τον εαυτό. Και θα ξέρει πως αυτό που έφτιαξε από μένα είναι χρυσάφι.» 

                                                                                                                      Ζ.Β.

 

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ  ΚΑΙ ΜΗΛΙΩΝ

 

Αθηναίοι πρέσβεις: Θέλατε διάλογο. Δεχθήκαμε. Ας κάνουμε, λοιπόν, διάλογο.

Μηλίων εκπρόσωποι: Τι διάλογο να κάνουμε όταν εσείς έχετε προδιαγράψει το μέλλον μας, καταστροφή ή υποταγή.

Αθηναίοι: Αν αυτό πιστεύετε, σταματάμε.

Μήλιοι: Ξέρουμε ότι μιλάμε για τη σωτηρία μας, γι’ αυτό ας συνεχίσουμε.

Αθηναίοι: Ας αφήσουμε τα προσχήματα. Ξέρετε και ξέρουμε, και όλοι αποδέχονται, πως το δίκαιο ισχύει μεταξύ ίσων, αλλιώς οι δυνατοί κάνουν ό,τι τους επιτρέπει  η δύναμή τους κι οι αδύναμοι υποχωρούν κι αποδέχονται.

Μήλιοι: Αυτό δεν σας συμφέρει γιατί μπορεί να βρεθείτε εσείς κάποτε στη θέση του αδύνατου.

Αθηναίοι: Αυτό θα συμβεί μόνο αν δεν προστατέψουμε την ηγεμονική μας θέση. Αλλά αυτό είναι δικό μας θέμα. Εδώ τώρα συζητάμε ότι εμάς μας συμφέρει να σωθείτε ερχόμενοι κάτω από την προστασία της Αθηναϊκής ηγεμονίας και εσάς να σώσετε μ΄ αυτόν τον τρόπο την πόλη σας. Έχουμε κοινό συμφέρον.

Μήλιοι: Ποιο κοινό συμφέρον, όταν αυτό που προτείνετε σημαίνει ότι εμείς θα γίνουμε οι δούλοι κι εσείς οι κύριοι;

Αθηναίοι: Υπάρχει κοινό συμφέρον γιατί εσείς δεν θα καταστραφείτε κι εμείς, αν δεν σας καταστρέψουμε, θα αποκομίσουμε κέρδος.

Μήλιοι: Δηλαδή αποκλείεται να δεχθείτε ουδετεροφιλία;

Αθηναίοι: Αποκλείεται. Η φιλία μαζί σας υπ’ αυτές τις συνθήκες μπορεί να μας βλάψει περισσότερο από το μίσος σας, αφού θα μπορούσε να ερμηνευτεί από τους υπηκόους μας ως αδυναμία να επιβληθούμε, ενώ το μίσος σας θα είναι απόδειξη της δύναμής μας.

Μήλιοι: Μα δεν είναι ίδια η περίπτωση η δική μας και των άλλων.

Αθηναίοι: Όχι, είναι χειρότερη. Γιατί είναι ζήτημα όχι μόνο δύναμης αλλά και ασφάλειας για εμάς να υποτάξουμε εσάς τους πιο αδύνατους που μάλιστα μας εναντιώνεστε σ’ ένα πεδίο που θεωρούμαστε κυρίαρχοι.

Μήλιοι: Ας μην αναφερθούμε στο τι είναι δίκαιο και τι άδικο, γιατί δεν συζητάτε επ’ αυτού. Ας μιλήσουμε πάνω στο συμφέρον. Πώς σας συμφέρει μια ενέργεια που θα στρέψει εναντίον σας ακόμη κι αυτούς που σήμερα δεν είναι εχθροί σας από φόβο μήπως κάποτε πάθουν τα ίδια; Πώς θα σας επιφέρει ασφάλεια μια ενέργεια που θα ενισχύσει το στρατόπεδο των αντιπάλων σας;

Αθηναίοι: Να προλάβουμε κινδύνους από απερίσκεπτες ενέργειες των υπηκόων μας. Αυτό μας επιφέρει ασφάλεια.

Μήλιοι: Κι εμείς δεν θέλουμε να φανούμε δειλοί, αλλά θέλουμε να προστατέψουμε την ελευθερία μας όσο είμαστε ακόμη ελεύθεροι.

Αθηναίοι: Δεν υπάρχει θέμα να θεωρηθείτε δειλοί όταν ο αντίπαλος είναι τόσο ισχυρότερος. Μόνο θέμα για σας είναι τώρα  η σωτηρία της πατρίδας σας.

Μήλιοι: Όσο αγωνιζόμαστε υπάρχει ελπίδα.

Αθηναίοι: Όταν η μοίρα σας κρέμεται σε μια κλωστή μην την εμπιστευτείτε σε αβέβαιες ελπίδες που θα σας καταστρέψουν.

Μήλιοι: Εμπιστευόμαστε την τύχη μας στους θεούς που βοηθούν τους δίκαιους απέναντι στους άδικους. Και στους Λακεδαιμονίους που θα μας βοηθήσουν λόγω συγγένειας. Δεν είναι λοιπόν παράλογο το θάρρος μας.

Αθηναίοι: Δεν αισθανόμαστε ότι διαπράττουμε αδικία στα μάτια των Θεών γιατί και μεταξύ των Θεών και μέσα στη φύση το δίκαιο το επιβάλλει ο ισχυρός. Έτσι το βρήκαμε έτσι κάνουμε κι εσείς το ίδιο θα κάνατε αν είσαστε δυνατοί. Όσο για τους Λακεδαιμονίους είστε ανόητοι να πιστεύετε ότι θα σας βοηθήσουν. Αυτοί θεωρούν έντιμο και δίκαιο ό,τι τους συμφέρει.

Μήλιοι: Ακριβώς γι’ αυτό πιστεύουμε ότι θα μας βοηθήσουν.

Αθηναίοι: Δεν καταλαβαίνετε ότι για τους Λακεδαιμόνιους συμφέρον είναι η ασφάλειά τους, ενώ αυτό που εσείς λέτε δίκαιο και έντιμο εγκυμονεί κινδύνους που δεν είναι διατεθειμένοι να αποτολμήσουν;

Μήλιοι: Στην περίπτωσή μας ο κίνδυνος για τους Λακεδαιμονίους δεν είναι μεγάλος.

Αθηναίοι: Για τους Λακεδαιμονίους δεν είστε εσείς το θέμα. Το θέμα τους είναι ότι δεν έχουν τόση εμπιστοσύνη στις δυνάμεις τους ώστε να τα βάλουν μαζί μας στην θάλασσα όπου έχουμε σαφή υπεροχή.

Μήλιοι: Μπορεί να καλέσουν κι άλλους και να υπάρξει κλιμάκωση της σύγκρουσης και τότε να πρέπει να αγωνιστείτε για τον εαυτό σας.

Αθηναίοι: Είπαμε να μιλήσουμε για τη σωτηρία της πατρίδας σας κι εσείς για το θέμα αυτό δεν μιλάτε σαν λογικοί άνθρωποι. Εμείς θα αποσυρθούμε και στο μεταξύ εσείς φροντίστε να σκεφθείτε κάτι λογικό. Προσέξτε μη σας παρασύρει η λέξη ντροπή σε πραγματικές ντροπές και συμφορές. Δεχθείτε τους λογικούς μας όρους και μη θέλετε να φανείτε ανώτεροι αλλά συνετοί απέναντι στους δυνατότερους.

Μήλιοι (μετά από σύντομη διαβούλευση μεταξύ τους):  Δεν αλλάζουμε γνώμη, έχουμε εμπιστοσύνη στην τύχη, στους θεούς και στους Λακεδαιμονίους. Σας προτείνουμε όμως να  κάνουμε  συνθήκη ωφέλιμη και για τους δυο μας, να παραμείνουμε φίλοι και να φύγετε.

Αθηναίοι: Στηρίζεστε σε μελλοντικές ελπίδες και δεν βλέπετε την πραγματικότητα. Τα παίξατε όλα για όλα και θα τα χάσετε όλα.

 

 

Μια ιδέα με αφορμή τον Επιτάφιο, Θουκυδίδου Ιστοριών Β΄ 36 -39

 Αν είσαι στην Αθήνα, είτε Έλληνας είσαι είτε ξένος, κι αν είναι απόγευμα αρχή χειμώνα που έθαβαν τα οστά των νεκρών των πολέμων την ώρα που ο ήλιος, ότι καιρό κι αν κάνει, βγαίνει για να φιλήσει  γέρνοντας την Ακρόπολη, θα δεις για μια στιγμή σαν αστραπή να λάμπουν οι ναοί ψηλοί, ακέραιοι και μεγαλοπρεπείς  και ν’ αστράφτει το μάρμαρο, ο χρυσός, ο μπρούτζος, ο χαλκός και το ελεφαντόδοντο στ’ αγάλματα των θεών κι αν προσέξεις θ’ ακούσεις τον αέρα να φέρνει σπασμένα λόγια που μόλις ακούγονται και μετά χάνονται και πάλι ακούγονται μέχρι που λίγο λίγο σβήνουν και δεν ακούγεται τίποτα πια αλλά που, είτε Έλληνας είσαι είτε ξένος,  θα τα θυμάσαι  για πάντα και θα τα λες... 

«… πέθαναν για την Αθήνα ... όπου αξίζει να ζεις και να πεθάνεις για να μείνει ζωντανή ... πόλη αυτάρκη σε πόλεμο και σε ειρήνη … με... Δημοκρατία που πάει να πει ότι ο λαός κυβερνά..., εκλέγει τους άρχοντες ανάλογα με την αξία τους …, έχει ισονομία … αξιοκρατία… ισότητα στις ευκαιρίες … ελευθερία … και δικαιοσύνη …, πόλη ανοιχτή στους ξένους …,  ευχάριστη … με .... τρόπο ζωής μοναδικό …,  πλούτο και επιρροή ... και τους πολίτες της στον στρατό και ναυτικό για να την προστατεύουν, … πολίτες ... καλλιεργημένους αλλά αγωνιστικούς …, ετοιμοπόλεμους ..., πολυπράγμονες ..., δραστήριους ..., που δημιουργούν πλούτο για να κάνουν έργα στην πόλη …,  που μετέχουν στα δημόσια πράγματα …., που συζητούν ελεύθερα τα πολιτικά στην Εκκλησία …, που ψηφίζουν για ρίσκα και πολέμους που θα πάρουν πάνω τους οι ίδιοι και τα παιδιά τους …., που η γνώση του κινδύνου δεν τους φέρνει φόβο …, που λογαριάζουν άχρηστους τους αμέτοχους και φιλήσυχους ..., που πεθαίνουν με χαρά .... για να ζήσει η πόλη...  και  να την σέβονται και να την φοβούνται οι εχθροί .... και να υποτάσσονται ευχαρίστως στην δύναμή της οι υπήκοοι.»                          

                                                                  

 

Τον     Τον Αλέξανδρο οι σύγχρονοί του Έλληνες τον αγάπησαν ή τον μίσησαν από φθόνο και ιδιοτέλεια. Οι Ρωμαίοι τον ζήλεψαν. Οι Βυζαντινοί τον μυθοποίησαν και οι λαοί  της αυτοκρατορίας είχαν εγκόλπιο την «Φυλλάδα του  Μεγαλέξανδρου» μεταφρασμένη στην γλώσσα τους. Λόγιοι, ιστορικοί, ποιητές, ρήτορες, φιλόσοφοι τον ύμνησαν. Κι οι νεοέλληνες τον έχουμε στην καρδιά μας ζωντανό να σκοτώνει για χάρη μας ξανά και ξανά τον καταραμένο όφι. Βρέθηκαν όμως και οι σλαβόδουλοι που τον είπαν τύραννο, δυνάστη και κατακτητή των λαών. Χωρίς να το αξίζουν τους  απαντώ.  Ο Αλέξανδρος ήταν κατακτητής. Κατακτητής του απέραντου κράτους του Δαρείου του κατακτητή των λαών και ελευθερωτής τους. (Δεν χρειάζονται λόγια, σύγκρινε τους χάρτες). Γι’ αυτό στα μέρη που πέρασε ο Αλέξανδρος είναι ακόμα θρύλος και τον λατρεύουν. 

                          Σύγκρινε στους χάρτες την πορεία του Αλεξάνδρου και το κράτος το Δαρείου.

                                                        Η πορεία του Αλέξανδρου

                                                                 Το κράτος του Δαρείου