ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΓΡΑΦΤΗΚΕ ΙΣΤΟΡΙΑ 2/7

29 Ιουνίου 1874,  «Τις πταίει»

Στις 29 Ιουνίου του 1874 ο Χαρίλαος Τρικούπης δημοσίευσε στην εφημερίδα «Καιροί» ένα άρθρο με τίτλο «Τις πταίει» όπου εν ολίγοις κατήγγειλε τις βασιλικές παρεμβάσεις και πρότεινε την Αρχή της Δεδηλωμένης.

     Σύμφωνα με το άρθρο, ο βασιλιάς εκμεταλλευόμενος μια ασάφεια του Συντάγματος του 1864 συστηματικά ανέθετε σε κόμμα της μειοψηφίας εντολή διάλυσης της βουλής και διενέργειας εκλογών «κατά το δοκούν». Αυτή η μεθόδευση έδειχνε περιφρόνηση στην λαϊκή βούληση αφού παρέκαμπτε τα κόμματα πλειοψηφίας, οδηγούσε τους πολιτικούς σε συναλλαγές με τα ανάκτορα, εξευτέλιζε τον κοινοβουλευτισμό. Το πολίτευμα παρέπαιε.

Στο άρθρο ο Τρικούπης επεσήμαινε ότι η σωστή λειτουργία του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος συνεπάγεται την ύπαρξη στην βουλή δύο μεγάλων κομμάτων εξουσίας. Η εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως θα έπρεπε να δίνεται από τον βασιλιά στον αρχηγό του κόμματος που θα έπαιρνε την πλειοψηφία στις εκλογές και θα εξασφάλιζε στην βουλή την δεδηλωμένη δια ψήφου εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας των βουλευτών. Αν ακολουθείτο η Αρχή της Δεδηλωμένης τα μικρά κόμματα και οι ανεξάρτητοι, αποβλέποντας στην πολιτική τους επιβίωση, θα συνενώνονταν και σύντομα στην βουλή θα υπήρχαν δύο μεγάλα κόμματα που θα μπορούσαν να σχηματίζουν σταθερότερες κυβερνήσεις.

Για το άρθρο αυτό ο Χαρίλαος Τρικούπης υπέστη διώξεις αλλά τελικώς απαλλάχθηκε με βούλευμα. Όμως ένα χρόνο αργότερα ο βασιλιάς Γεώργιος ο Α΄, υπό την πίεση της αντιπολιτεύσεως και του λαϊκού αναβρασμού, υιοθέτησε την άποψη του Τρικούπη και στον λόγο του θρόνου στις 11 Αυγούστου 1875  δεσμεύτηκε να εφαρμόζει του λοιπού απαρεγκλίτως την Αρχή της Δεδηλωμένης. Η χώρα είχε κάνει ένα άλμα προς την Δημοκρατία. Ένα άλμα που ξεκίνησε τη στιγμή που ο Τρικούπης εξοργισμένος έδινε το άρθρο του για εκτύπωση.