ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΓΡΑΦΤΗΚΕ ΙΣΤΟΡΙΑ 7/7

21-1-1923  Συλλαλητήριο διαμαρτυρίας των προσφύγων της Αθήνας:

Στιγμές  Πικρίας, Απογοήτευσης και Θυμού για όλους

Στιγμές  Αποφάσεων για μερικούς

Από τα μέσα Ιανουαρίου 1923 οι πρόσφυγες της Αθήνας είχαν πληροφορηθεί ότι στην Λωζάννη, με την σύμφωνη γνώμη της Κοινωνίας των Εθνών, ο Βενιζέλος και ο Ινονού θα υπέγραφαν Σύμβαση υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών με την οποία θα έθαβαν το προσφυγικό.

Έτσι, στις 21-1-1923 οργάνωσαν πάνδημο συλλαλητήριο στην Ομόνοια για να διατρανώσουν την αντίθεσή τους και να επιδώσουν ψήφισμα με το οποίο καταδίκαζαν την σχεδιαζόμενη Σύμβαση «ως μορφή αναγκαστικού εκπατρισμού και αναγκαστικής απαλλοτρίωσης», «ως πράξη που πλήττει καίρια την παγκόσμια συνείδηση και την παγκόσμια ηθική... αντίθετη προς τα δικαιώματα του ανθρώπου …και προσβολή δίχως προηγούμενο κατά της ανθρωπότητας και του πολιτισμού.»

            Σύμφωνα με μαρτυρία του παππού μου του Γιώργη Κολώνη,  το βράδυ μετά το συλλαλητήριο σ΄ ένα καφενείο μαζεύτηκαν ο ίδιος, o Λεωνίδας Παρασκευαῒδης, o Δημήτρης Παπακυριακού, o  Αλέκος κι o Στέλιος Σακαλής, o Αλέκος Βασιλειάδης, o Κώστας Μπαραλής, o Χρήστος Ζωγραφάκης, ο Τάκης Ιερίδης, όλοι φίλοι και συγγενείς από την Σμύρνη.

Πρώτος μίλησε ο δικηγόρος Κώστας Μπαραλής και είπε δυνατά, για να τον ακούσουν όλοι μέσα στο καφενείο, πως  όταν δεν έχεις τρόπο να επιβάλεις το δίκιο σου, αλλά επικαλείσαι την παγκόσμια συνείδηση και την παγκόσμια ηθική για να το βρεις, το  έχεις ήδη χάσει.

Ο  Αλέκος Βασιλειάδης τους είπε χωρίς πολλά λόγια τη γνώμη του: Να μη περιμένουν τίποτα από τους «χαρτογιακάδες» και να πάνε παρακάτω μόνοι τους. Να στήσουν τις δουλειές τους όπως τις είχαν στην Σμύρνη. Να φτιάξουν σπίτια για τις φαμίλιες τους, εκκλησιές και σχολιά. Να οργανωθούν μεταξύ τους οι πρόσφυγες για να μη τους φάνε τις αποζημιώσεις και τη διεθνή βοήθεια τα όρνια των υπουργείων. Να βοηθάνε ο ένας τον άλλο. Να μη ξεχάσουν την άτιμη αδικία. Να μη χάσουν την Μικρασιάτικη ψυχή τους.

Τέτοιες κουβέντες έκαναν κι άλλοι πολλοί στην Αθήνα. Κι αρκετοί δεν έμειναν μόνο στις κουβέντες. Έκαναν τον θυμό τους δημιουργία και ξαναπήραν πολύ γρήγορα τα ηνία της ζωής τους στα χέρια τους:  Έστησαν στα περίχωρα της πρωτεύουσας δεκάδες μονάδες κλωστοϋφαντουργίας, ταπητουργίας, μεταξουργίας, αλευροβιομηχανίας και οικοδομικών υλικών. Έβγαλαν δικές τους εφημερίδες. Άνοιξαν τα καλύτερα γλυκαντζίδικα και ταβέρνες με ρεμπέτικα στα Χαυτεία και τους Αέρηδες. Έπιασαν μαγαζιά στην Ερμού κι έφεραν την γαλλική μόδα στην Αθήνα. Ίδρυσαν Δικηγορικά γραφεία και Ιατρεία στο Κολωνάκι, Διδασκαλεία και Σχολές Τέχνης στο κέντρο, Επιχειρήσεις σ’ ολόκληρη την Αθήνα και στην επαρχία. Πήραν με την αξία τους θέσεις  στο Πανεπιστήμιο, στην Ανώτερη Διοίκηση και στις ξένες επενδυτικές επιχειρήσεις  στην Ελλάδα.

Οι περισσότεροι πρόσφυγες της Αθήνας δεν τα κατάφεραν  τόσο καλά, άλλοι δεν τα κατάφεραν καθόλου, άλλοι ούτε καν επιβίωσαν. Εκείνοι όμως που πέτυχαν να σταθούν στα πόδια τους σώθηκαν οι ίδιοι κι οι δικοί τους κι έσωσαν κι άλλους πολλούς πρόσφυγες και σε τελική ανάλυση με τον κόπο και την αξία τους συνέβαλαν καθοριστικά στον εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας του μεσοπολέμου.