ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΓΡΑΦΤΗΚΕ ΙΣΤΟΡΙΑ 3/7

10 Δεκεμβρίου του 1893,    Δυστυχώς  επτωχεύσαμεν

είπε εκτός βουλής και εν τη ρύμη του λόγου του ο Τρικούπης.

 Ήταν η στιγμή που ο εκσυγχρονιστής έδωσε αέρα 
στα πανιά του λαϊκιστή.

«Πρέπει να λαλήσωμεν προς τους δανειστάς  επτωχεύσαμεν δυστυχώς» ήταν η ακριβής φράση που είπε ο Χαρίλαος Τρικούπης, αναφερόμενος στην πορεία των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές. Η δήλωση αυτή δεν ενείχε καμία δραματικότητα, καθώς η  «πτώχευση» δεν ήταν ασυνήθιστη επιλογή των φτωχότερων  υπερχεωμένων κρατών όταν επεδίωκαν επαναδιαπραγμάτευση του χρέους τους.

Κι όμως η δήλωση αυτή είχε δυσανάλογο πολιτικό κόστος για τον Χαρίλαο Τρικούπη, έναν εκσυγχρονιστή και μεταρρυθμιστή πρωθυπουργό με μεγαλεπίβολο  αναπτυξιακό πρόγραμμα το οποίο χρηματοδοτούσε με δάνεια, επενδύσεις και φόρους. Ο αντίπαλός του ο Θεόδωρος Δηλιγιάννης ήταν δημοφιλής γιατί ήταν λαϊκιστής, έλεγε σε όλους αυτά που ήθελαν να ακούσουν, κατηγορούσε τους άλλους κι έλεγε παχιά λόγια για την «Μεγάλη Ελλάδα». Το «επτωχεύσαμεν δυστυχώς» έγινε το κεντρικό πολιτικό του σύνθημα εναντίον του Τρικούπη, παρόλο που ήταν κενό συνεπειών όσο οι διαπραγματεύσεις  με τις πιστώτριες χώρες  συνεχίζονταν ομαλά. Αλλά αυτό είναι ο λαϊκισμός, το ψέμα. Τελικά στις επόμενες εκλογές,  το 1895 νίκησε και έγινε πρωθυπουργός, ενώ ο Τρικούπης δεν βγήκε ούτε βουλευτής.

Αλλά το να είσαι καλός δημαγωγός δεν σημαίνει ότι είσαι καλός πρωθυπουργός.

Το 1897 ο Δηλιγιάννης ενέπλεξε την χώρα σ’ έναν πόλεμο που τελείωσε μέσα σε τριάντα μέρες με ταπεινωτική ήττα και υποχρέωση της Ελλάδας να καταβάλει στην Οθωμανική αυτοκρατορία υπέρογκη αποζημίωση 92.000.000 δραχμών. Το οικονομικό βάρος ήταν δυσβάσταχτο, η χώρα χρεοκόπησε. Αμέσως οι διαπραγματεύσεις με τους πιστωτές πάγωσαν και επιβλήθηκε καθεστώς Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου στα κρατικά έσοδα.

Αυτά έχει καταγράψει η Ιστορία. Μόνο που η Ιστορία δεν διδάσκεται. Κι έτσι τι έχει μείνει στην συνείδηση των πολλών;  Έμεινε ότι ο Τρικούπης οδήγησε την χώρα στην πτώχευση το 1893 και στην χρεοκοπία και ταπεινωτική εποπτεία το 1898. Ο λαϊκισμός θριάμβευσε. Και θριαμβεύει.